دوچرخه وسيله نقليه‌اي است كه داراي دو چرخ پشت سر هم است و صرفاً توسط نيروي انسان رانده مي‌شود. برخي از تعاريف نيز بر مبناي ملاحظاتي از قبيل تعداد، اندازه و ترتيب قرار گرفتن چرخ‌ها انجام شده است .

دوچرخه يكي از وسايل حمل‌ونقل خصوصي است. دوچرخه ماشين ساده‌اي است كه تقريباً هر كسي مي‌تواند مكانيسم و طرز استفاده از آن را به راحتي فرا گيرد و به علاوه به علت ارزان بودن آن، غالب افراد جامعه قادرند آن را تهيه كنند. استفاده از هيچ وسيله نقليه ديگري به سادگي دوچرخه نيست و براي گروه‌هاي خاصي از جامعه، نظير نوجوانان يا افراد كم درآمد، دوچرخه شايد تنها وسيله‌اي باشد كه بتوانند بكار برند .

در سطح دنيا، کشورهايي وجود دارند که در آنها دوچرخه سهم قابل توجهي از سفرهاي روزانه را به خود اختصاص داده است. جدول 1-1 سهم شيوه‌هاي مختلف حمل‌ونقل را در برخي از کشورهاي دنيا نشان مي‌دهد. همانطور که ملاحظه مي‌شود 30% سفرها در هلند با دوچرخه انجام مي‌شود .

جدول 1-1– سهم مدهاي مختلف حمل‌ونقل در برخي از کشورهاي دنيا

ساير وسايل

سواري

حمل‌ونقل عمومي

پياده‌روي

دوچرخه

كشور

2

45

5

18

30

هلند

3

42

14

21

20

دانمارك

1

49

16

22

12

آلمان

1

38

20

29

10

سوئيس

4

36

11

39

10

سوئد

8

39

13

31

9

اتريش

4

62

14

12

8

انگليس/‌‌ولز

6

47

12

30

5

فرانسه

9

42

16

28

5

ايتاليا

1

74

14

10

1

كانادا

3

84

3

9

1

آمريكا

 

شهرهايي که دوچرخه در آنها درصد قابل توجهي از سفرهاي روزانه را به خود اختصاص داده است عبارتند از: «گرونينگن» Groningen در هلند: 50 درصد، «داکا» در «بنگلادش»: 40 درصد، «ارلانگن»Erlandgen  در آلمان: 26 درصد، «ادنس» Odense در دانمارک: 25 درصد، «توکيو»Tokyo  در ژاپن: 25 درصد، «مسکو» Moskow در روسيه: 24 درصد، «دهلي» Dehli در هند: 22 درصد، «کپنهاک» Copenhagen در دانمارک: 20 درصد، «بازل» Basel در سوئيس: 20 درصد، و «هانوفر» Hannover در آلمان: 14 درصد .

کشور چين بعنوان پر جمعيت‌ترين کشور دنيا براي حمل‌ونقل مسافر تا حد بسيار زيادي به دوچرخه تکيه دارد. چين را مي‌توان «امپراطوري دوچرخه» ناميد. اين کشور داراي بيشترين تعداد دوچرخه در دنياست. نخستين دوچرخ‌هاي که در چين ظاهر شد در سال 1896 به شانگهاي وارد شده است. در سال 1920 اولين سري دوچرخه توسط چين با قطعات وارداتي توليد شد. مالکيت يك دوچرخه براي هر سه نفر در سال 1980 به يک دوچرخه براي هر دو نفر در سال 1990 افزايش يافت. در اين كشور تعداد دوچرخه با وسعت شهر نسبت مستقيم دارد، يعني هر چه شهر بزرگتر باشد تعداد دوچرخه نيز بيشتر است. همچنين در مناطق هموار بيشتر از مناطق ناهموار دوچرخه وجود دارد. در شهرهاي بزرگ مانند پکن، تيان‌جين و نانينگ، 70 درصد از سفرهاي شهروندان با دوچرخه انجام مي‌گيرد. در چين راندن دوچرخه تا محل کار براي اکثر شهروندان 20-15 دقيقه و در بعضي مواقع بين يک ساعت يا يک ساعت و نيم يا حتي بيشتر طول مي‌کشد. متوسط طول سفر با دوچرخه 4 کيلومتر بوده و متوسط سرعت دوچرخه پانزده تا بيست کيلومتر در ساعت است  .

شکل 1-2 رقابت بين حمل‌ونقل همگاني و دوچرخه را در شهر تيانجين چين نشان مي‌دهد. همانطور که ملاحظه مي‌شود در اين شهر، حمل‌ونقل همگاني در مقابل دوچرخه در حال حذف شدن است . دليل اينکه افزايش دوچرخه موجب کاهش استفاده از حمل‌ونقل همگاني مي‌شود در شکل 1-3 آورده شده است. مطابق اين نمودار، با افزايش تعداد دوچرخه، فضا براي وسايل حمل‌ونقل همگاني كاهش يافته و موجب كاهش سرعت و افزايش تأخير وسايل همگاني مي‌گردد. در اين شرايط سطح خدمت بخش حمل‌ونقل همگاني كاهش و هزينه آنها افزايش مي‌يابد و به دنبال آن كرايه آنها براي جبران هزينه افزايش داده مي‌شود. با افزايش كرايه، رويكرد به سمت دوچرخه افزايش مي‌يابد .

www.omran-ag.ir منبع