با توجه به اهمیت توسعه شبکههای ارتباطی پیاده و دوچرخه در ساماندهی فضاهای شهری و انطباق بیشتر آنها با نیازهای شهروندان، تجهیز فضاهای پیاده و تسهیل حضور عابران در فضاهای شهری از جمله برنامههای اصلی توسعه فضاهای شهری خواهد بود. این مهم در برنامههای توسعه فضاهای باز مرکزی تهران به نام اراضی عباسآباد به جهت در اختیار داشتن بزرگترین فضاهای سبز و باز شهری در قلب شهر تهران از جایگاه ویژهای برخوردار است.
سیاست توسعه فضاهای باز شهری مرتبط با شبکههای ارتباطی پیاده و دوچرخه به عنوان مهمترین عامل طراحی و دخل و تصرف در اراضی مذکور قلمداد میشود. یکی از مهمترین محورهای ارتباطی پیاده در این اراضی در لبه شمالی آن قرار دارد. این محور که منطبق با لبه جنوبی خیابان حقانی است، ارتباطدهنده دو کانون اصلی شهر در حوزه مذکور است و از میدان ونک تا ایستگاه مترو میرداماد امتداد مییابد. بسیاری از شهروندان تهرانی روزانه از پیادهراه جنوبی خیابان حقانی برای دسترسی به ایستگاه مترو یا خروج از آن و دسترسی به حوزههای غربی ایستگاه مترو میرداماد گذر میکنند. لذا شهرداری تهران و شرکت نوسازی عباسآباد بر آن شد تا این محور را برای حضور پیاده و حتی دوچرخه تجهیز کند. استفاده از سامانههای دوچرخههای کرایهای بین دو کانون مهم شهری یعنی میدان ونک و ایستگاه مترو میرداماد، گام مهم دیگری در ساماندهی زیستمحیطی و توسعه شبکههای ارتباطی شهر است که از طرف مدیریت شهر در این نقطه مورد بررسی قرار گرفت. مهمترین مساله ارتباط پیاده و دوچرخه در این محور تقاطع آن با سواره در راستگرد ورودی مدرس جنوب به حقانی و راستگرد خروجی حقانی به مدرس شمال است. پس از بررسی گزینههای مختلف در رفع تقاطع همسطح پیاده و سواره در تقاطع خیابان حقانی با اتوبان مدرس، حضور پل عابر پیاده و دوچرخه روی دره مدرس اجتنابناپذیر مینمود. در این زمان مشاور نگین شهر آینده مسوولیت طراحی فضاهای شهری اراضی عباسآباد و میدان ورودی پارک آب و آتش را برعهده داشت. ایدههای اولیه پل که بعدها به نام پل آب و آتش نامگذاری شد، توسط مشاور به کارفرما ارائه شد و پس از تایید توسط کارفرما، پروژه طراحی پل پیاده و دوچرخه آب و آتش در آبان ماه سال 1387 به مهندسین مشاور نگین شهر آینده واگذار شد.
فرم پل آب و آتش بهگونهای طراحی شده است که کمترین دخالت فضایی را بر محیط طبیعی اطراف خود و پارک طالقانی داشته باشد. برای نیل به این منظور، از پتانسیل دره مدرس استفاده شده است تا عابران بدون استفاده از پله به عرشه پل دسترسی داشته باشند. به این ترتیب کل پل بهصورت یک فرم کمانی واحد بین تپههای دو طرف دره مدرس مستقر خواهد شد و پارک طالقانی را به میدان ورودی آب و آتش متصل خواهد کرد. عنصر پله که عموما برای دسترسی به پلهای عابر پیاده الزامی است، حذف شده است و همین مهم دسترسی دوچرخه و معلولان را روی پل به سهولت میسر خواهد ساخت. فرم قوسی پل آب و آتش با شعاع 625 متری در پلان، باعث شده که از یک طرف پل نسبت به نفوذ بادهای زمستانی به داخل آن حالت دفاعیتری را اتخاذ کند و از سوی دیگر فاصله این پل با پل سواره حقانی در وسط دره مدرس به حداقل میرسد. با ارتفاع 7/7 متری عرشه پل از کف خیابان حقانی در وسط دره مدرس، دید دره مدرس و خط آسمان جنوب تهران برای خیابان حقانی باز خواهد ماند.
با بررسی سیستمهای مختلف سازه و با مقایسه آنها به این نتیجه رسیده شد که استفاده از سیستمهای خرپایی روش مناسبی برای ساخت پل آب و آتش خواهد بود. علت انتخاب سیستمهای خرپایی به این دلیل بود که بهدلیل عبور پل از روی اتوبانهای حقانی و مدرس و لوپهای بین این دو اتوبان، دهانههای پل باید به اندازه کافی بلند باشند. سیستمهای خرپایی امکان ایجاد دهانههای بلند (36 متر در این پل) را ایجاد کردهاند بدون اینکه نیاز به خیز پل، همانند آنچه در پلهای قوسی است، داشته باشد یا از دکل برای آویخته شدن پل، همانند آنچه در پلهای کابلی است، استفاده شده باشد. به این ترتیب سازه اصلی پل از ترکیب خرپای عرشه و پوسته خرپایی ارائه شد. با این روش اعضای خرپایی تا حد ممکن ظریف شدند و در نتیجه شفافیت پل افزایش پیدا کرد. همچنین پوسته سازهای، فضایی محصور و ایمن در روی پل برای عابران فراهم خواهد ساخت.
پل آب و آتش به طول 296 متر، بین پارک طالقانی و میدان ورودی پارک آب و آتش قرار گرفته و علاوه بر اتصال فضاهای فرهنگی و طبیعی اراضی عباسآباد، عبور عابران پیاده و دوچرخه سواران را از میدان ونک تا ایستگاه مترو میرداماد و روی دره مدرس میسر میسازد. برای اجرای بهتر پل، طول پل به 23 قطعه تقسیم شده است که دو مدول آن در ابتدا و انتها نقش ورودیهای پل را ایفا میکنند و 21 مدول میانی هر کدام به طول 11/9 متر قابلیت پیشساختهسازی و حمل به محل احداث پل را خواهند داشت. مقطع بیضی سازه خرپایی پل دارای عرض 7/6 متر و ارتفاع شش متر است. عرض مفید عرشه پل 6/57 متر و حداکثر ارتفاع مفید روی عرشه معادل 3/21 متر است. عرشه پل در دو طرف دره مدرس هم تراز پیادهراههای دسترسی به پل است. این در شرایطی است که بلندترین ارتفاع پل در وسط دره مدرس و از روی کف اتوبان مدرس معادل 15/7 متر خواهد بود.
منبع: http://shahrsazi.vcp.ir