مديران شهري در هفته هاي اخير از توسعه خطوط دوچرخه سواري در تهران خبرداده اند. به گفته آنها دانشجويان و دانش آموزاني که براي سفرهاي درون شهري از دوچرخه استفاده کنند تسهيلات مي گيرند اين همه در حالي است که تهران سال گذشته تنها 6 روز هواي پاک را تجربه کرده و تحقيقات نشان داده است دوچرخه سواري در چنين هواي آلوده اي خطر سکته قلبي را به شدت افزايش مي دهد.
به گزارش CHN همزمان با آغاز نيمه پرترافيک تهران (مهر- بهار) معاون ترافيک شهرداري تهران از سياست هاي تشويقي اين مجموعه و ارائه تسهيلاتي به دانشجويان و دانش آموزان براي استفاده از دوچرخه در سفرهاي درون شهري خبر داد. توسعه مسيرهاي دوچرخه سواري در تهران يکي از سرفصل هاي مشترک برنامه توسعه محلي مناطق 22 گانه شهرداري تهران است و جعفر هاشمي تشکري معاون شهردار تهران گفته است اين سياستي است که شهرداري تهران در مقابل تحريم بنزين دنبال مي کند.
به گفته معاون شهردار تهران دوچرخه سواري نه تنها ورزشي مفرح و براي سلامت شهروندان مفيد است بلکه رواج آن در شهر تهران از بار سفرهاي درون شهري نيز خواهد کاست.او تاکيد مي کند که شهرداري تهران مسيرهاي دوچرخه سواري را در معابر تهران توسعه خواهد داد.
اين نخستين بار نيست که مديريت شهري ايده توسعه مسيرهاي دوچرخه سواري در تهران را دنبال مي کند. تقريبا همه شهرداران تهران در دوره هاي مختلف در مواجهه با معضل ترافيک و نيز آلودگي هوا در تهران به شهروندان توصيه کرده اند براي سفرهاي کوتاه از دوچرخه استفاده کنند..
از مهمترين اقدامات شهرداران سابق تهران مي توان به مسير دوچرخه سواري که از کوي دانشگاه در خيابان اميرآباد آغاز مي شد و تا دانشگاه تهران امتداد مي يافت اشاره کرد. اين طرح در زمان مديريت مرتضي الويري براي تشويق دانشجويان به استفاده از دوچرخه طراحي و پيش بيني شده بود طرحي که با استقبال چنداني مواجه نشد و پس از او در سال هاي بعد از اين مسيرها برچيده شد..
در چنين شرايطي کارشناسان اين پرسش را مطرح مي کنند که توسعه مسيرهاي دوچرخه سواري در تهران تحت چه شرايطي امکان پذير است و آيا با توجه به شيب تهران و هواي آلوده پايتخت مي توان مسيرها را با رکاب زدن طي کرد؟
شيب زمين و شهر کوهپايه اي
برخي کارشناسان شهري معتقدند تهران شهري کوهپايه اي است و شيب زمين مانع مهمي براي رواج دوچرخه سواري در پايتخت به شمار مي رود. محمدرضا کياني، کارشناس حمل و نقل و ترافيک با چنين ديدگاهي به «ميراث خبر» مي گويد: « اصولا مردم در شهرهاي کوهپايه اي کمتر از دوچرخه سواري براي انجام سفرهاي درون شهري استقبال مي کنند.مثلا شما در يزد بيشتر مي بينيد که مردم از دوچرخه استفاده کنند چرا که موقعيت جغرافيايي آن اجازه مي دهد..»
به گفته او با توجه به موقعيت جغرافيايي تهران و شيب زمين به ويژه در مناطق شمالي نمي توان اميدوار بود که استفاده از دوچرخه به روالي مستمر و جا افتاده در شهر تبديل شود. چرا که مردم اغلب براي طي مسيرهاي جنوب به شمال با شرايط سختي مواجه مي شوند..
هاشمي تشکري، معاون شهردار تهران از سوي ديگر مي گويد بررسي ها نشان مي دهد امکان توسعه خطوط دوچرخه سواري در مسير شرقي – غربي کشور وجود دارد. با اين همه به اعتقاد کياني با توجه به وضعيت ترافيک تهران به نظر نمي رسد که توسعه خطوط دوچرخه راني اولويتي باشد که مديريت شهري بخواهد دنبال کند..
او مي گويد: همين الان عابر پياده هم در خيابان هاي تهران ايمني کافي ندارد. در چنين شرايطي نمي توان توسعه خطوط دوچرخه سواري در معابر را در دستور کار قرار داد و به نظر مي رسد بهتر است که شهرداري تهران در مناطقي مانند 22 و نيز پارک هايي که قابليت ايجاد پيست هاي دوچرخه سواري در آنها وجود دارد شرايط موجود را توسعه دهد.
چنانکه کياني مي گويد جامعه اي که به شدت وابسته به خودروهاي شخصي است و روز به روز نيز بر تعداد کساني که از ماشين هاي شخصي در تهران استفاده مي کنند افزوده مي شود انتظار اينکه فرهنگ دوچرخه سواري جايي در جريان زندگي جاري تهران باز کند بيهوده است. به گفته او در بيشتر شهرهاي جهان دوچرخه سواري زماني توسعه مي يابد که فرهنگ پياده روي ، حقوق عمومي و محيط زيست نزد شهروندان به عنوان اصولي اساسي براي زندگي جمعي محترم شمرده مي شود نه در شهري مانند تهران که متاسفانه علي رغم وضعيت موجود استفاده از خودروهاي شخصي آنقدر رواج دارد که مردم حتي نگران تبعات آلودگي ناشي از اين خودروها روي سلامتي فرزندانشان نیستند.
بفرماييد سيگار
مساله آلودگي هواي تهران معضل ساده اي نيست. همين هفته هاي اخير يکي از مديران شهرداري تهران اعلام کرد که پايتخت از ابتداي امسال تاکنون تنها 6 روز هواي پاک را تجربه کرده است. در چنين شرايطي است که منتقدان مي گويند دوچرخه سواري در اين هواي آلوده نه تنها موجب سلامت روح و جان افراد نمي شود که عملي مخاطره آميز و خطرناک است و آنها در معرض خطر سکته قلبي قرار مي دهد
پژوهش هاي جديد نشان مي دهد آلودگي هوا به شدت بر سلامت افراد ساكن كلانشهرها به ويژه ورزشكاران تاثيرگذار است و اين تاثير در ورزشكاراني كه در فضاي باز ورزش مي كنند، به مراتب شديدتر است
پژوهشگران معتقدند هر نوع آلودگي، اعم از آلودگي هوا ناشي از وارونگي دما، سكون هوا به دليل افزايش آلودگي و جابه جا نشدن هوا، آلودگي ناشي از آلاينده هاي زيست محيطي مانند آلاينده هاي ناشي از سوخت ناقص خودرو مانند ذرات معلق، سرب و… سلامت افراد ساكن كلانشهرها و به طور شاخص ورزشكاران را به شدت تهديد مي كند. دليل اين امر آن است كه با ورزش، ضربان قلب و تعداد دفعات دم و بازدم افزايش يافته و بدن به اكسيژن بيشتري نياز پيدامي كند، اما به جاي دريافت اكسيژن، آلاينده ها با حجم زيادتري وارد ريه مي شود
پژوهش هاي دانشگاه بريسبن استراليا نشان مي دهد، ورزش كردن در هواي آلوده يا پارك هاي مشرف به اتوبان ها يا معابر پرتردد، تاثيري برابر مصرف نصف پاكت سيگار در طول يك روز دارد
در واقع آسيب وارد شده به دستگاه تنفسي ورزشكاران، ناشي از ورزش در هواي آلوده را، مي توان برابر تاثير مصرف نصف پاكت سيگار در طول يك روز دانست
پژوهش هاي دكتر «ديويد نيوباي» و همكاران او از دانشگاه ادينبورو روي 20 دوچرخه سوار حرفه اي نشان داد اين گروه پس از نيم ساعت دوچرخه سواري در هواي آلوده شهر به سرگيجه، حالت تهوع و خستگي دچار شدند
دكتر «نيوباي» در توضيح اين حالت مي گويد: «پس از بروز اين حالت در دوچرخه سواران، به سرعت خون و دستگاه گردش خون آنها را مورد آزمايش قرار داديم. بررسي ها نشان داد نه تنها در خون آنها ميزان اكسيژن بسيار پايين تر از حد طبيعي بود، بلكه عملكرد رگ ها نيز دچار اختلال شديد شده بود به طوري كه خون به كندي در رگ ها حركت مي كرد.»
به گفته او بررسي هاي دقيق تر نشان داد آلودگي هوا به ويژه ذرات معلق موجود در آن باعث ايجاد اختلال در عملكرد رگ ها شده بود. اين اختلال خون رساني به بافت هاي بدن را نيز دچار مشكل كرده بود. اين اختلال، ميزان «پلاسمينوژن» يا TPA بافت ها (پروتئيني كه مانع از لخته شدن خون شده يا لخته هاي احتمالي را برطرف مي كند) را دچار افت شديد كرده بود. افت شديد ميزان TPA باعث بروز لخته خون در رگ ها و بافت ها شده و جريان خون ورزشكاران را با اختلال روبه رو كرده بود
در چنين شرايطي است که به نظر مي رسد تا زماني آلودگي هوا همچنان به مثابه يک بحران باقي است و روز به روز بر سرانه خودروهاي شخصي افزوده مي شود دوچرخه ها در تهران به راه نخواهند افتاد. هرچند که شوراي شهر تهران استفاده از دوچرخه در تهران را تصويب کرده و مناطق شهرداري تهران هر روز اخبار تازه اي از فعاليت هايشان مرتبط با اين بخش منتشر مي کنند اما واقعا به نظر شما کسي حاضر است زير اين آسمان سياه و آکنده از انواع آلاينده ها که اتفاقا در نيمه دوم سال هم به اوج مي رسند، رکاب بزند؟