از ۵۰ هزار تا يك ميليون تومان
به جرات مي توان گفت كه اختراع و ساخت دوچرخه، يكي از مفرح ترين و نشاط آورترين اختراعات بشر بوده است. اين وسيله كه خاطرات بسيار لذت بخشي از دوران كودكي – و حتي بزرگسالي – بسياري از انسان ها را با خود همراه ساخته، با وجود دارا بودن قدمت كهن، هنوز كه هنوز است به عنوان وسيله اي محبوب و مؤثر در جابه جا يي و حمل و نقل انسان و ورزش و تفريح توليد و به بازار عرضه مي شود و مورد استفاده تمامي اقشار در سنين مختلف قرار مي گيرد. اين وسيله براي افراد كم درآمدي كه توانايي خريد خودرو را ندارند و نيز براي كساني كه علاقه مند به انجام حركات ورزشي در هنگام جابه جا يي هاي روزمره هستند، بهترين گزينه در ميان ساير وسايل نقليه به حساب مي آيد، ضمن اين كه اصولادوچرخه براي حركت و جابه جايي در مسافت هاي كوتاه، وسيله نقليه بسيار خوب و مناسبي است و نظر كساني را كه مي خواهند علاوه بر گريز از ترافيك هاي سنگين خياباني، سهمي هم در پاكيزه نگاه داشتن هوا داشته باشند، تامين مي كند.
بازار جهاني دوچرخه
براساس آخرين آمارهاي موجود، سالانه بيش از 110 ميليون دستگاه دوچرخه در جهان توليد مي شود. قاره آسيا در اين ميان رتبه اول را به خود اختصاص داده است به گونه اي كه كشور چين به تنهايي 61 درصد از كل دوچرخه جهان را توليد و عرضه مي كند. كشور ويتنام نيز با توليد بيش از دو ميليون دستگاه دوچرخه در سال، از كشورهاي صاحب نام در اين زمينه به شمار مي آيد. كشورهاي هند، تايوان و ژاپن نيز از جمله كشورهاي بزرگ آسيايي در توليد دوچرخه هستند و وضعيت را به گونه اي رقم زده اند كه اتحاديه اروپا را در جايگاه سوم توليد دوچرخه جهان قرار داده اند.
بازار دوچرخه در ايران
در ايران، كمپاني هاي مختلفي به كار توليد و عرضه انواع دوچرخه مشغول بوده اند ولي كثرت واردات انواع و اقسام دوچرخه هاي چيني و تايواني و اشباع بازار دوچرخه ايران از توليدات اين كشورها موجب ورشكستگي بسياري از توليدكنندگان ايراني دوچرخه شده است. به گونه اي كه بسياري از توليدكنندگان دوچرخه ايراني يا به توليد لوازم يدكي دوچرخه روي آورده اند و يا به سراغ كار ديگري رفته و عطاي دوچرخه سازي را به لقايش بخشيده اند. در حال حاضر تعداد توليدكنندگان دوچرخه در ايران حتي به تعداد انگشتان يك دست نيز نمي رسد و در اين ميان نيز فقط يك كارخانه قديمي و صاحب نام ايراني، دوچرخه هايي با كيفيت و دوام بالا توليد مي كند. ، يكي از فروشندگان دوچرخه در اين رابطه مي گويد: «اكثر فروشندگان دوچرخه، سفارش توليد اين كالا را به توليدكنندگان چيني و تايواني مي دهند تا آنان با انواع مارك ها و طرح هاي مختلف، توليدات نامرغوب و بدون كيفيت خود را روانه بازار ايران كنند.»
وي مي افزايد: «گرچه محصولات تايواني در گذشته از كيفيت قابل ملاحظه اي برخوردار بودند ولي اين دوچرخه ها نيز ديگر كيفيت سابق را ندارند. دوچرخه هاي چيني نيز از جمله بي كيفيت ترين دوچرخه هاي موجود در بازار ايران هستند. وضعيت به گونه اي شده كه بسياري از فروشندگان چيني، محصولات درجه يك خود را به نام تايوان به فروشندگان ايراني مي فروشند.»
وي اظهار مي دارد: «در حال حاضر بهترين نوع دوچرخه هاي خارجي موجود در بازار ايران، دوچرخه هاي فرانسوي است كه از قيمت بسيار بالايي نيز برخوردار است.»
بورس خريد و فروش تهران
انواع دوچرخه را در طرح ها و مدل هاي مختلف در تمامي شهرهاي كشور مي توان يافت. در تهران نيز مغازه هاي فروش دوچرخه در سراسر شهر پراكنده اند ولي تجمع تعداد قابل ملاحظه اي از فروشندگان دوچرخه در دو منطقه خيابان ري و ميدان گمرك به نوعي اين مناطق را به بورس و مركز خريد و فروش انواع دوچرخه تبديل كرده است.
يكي از فروشندگان انواع دوچرخه در ميدان گمرك، در مورد وضعيت بازار اين كالا، مي گويد: «فروشندگان دوچرخه چشم انتظار زمان پايان امتحانات مدارس و آغاز تعطيلات تابستان هستند، زيرا بيشترين متقاضيان دوچرخه را نوجوانان و دانش آموزان تشكيل داده وبهترين زماني كه اين بازار رونق يافته و جنب و جوشي در آن ايجاد مي شود، فصل تابستان است.»
وي مي افزايد: «بازار معاملات دوچرخه به دليل وضعيت نامناسب اقتصادي و نبود مكان مناسب براي دوچرخه سواري نوجوانان يك بازار راكد است. سرما و فصل پاييز و زمستان نيز مزيد برعلت بوده و به نوعي بازار را دچار خواب زمستاني مي كند، به همين دليل اين روزها فروشندگان با چيدن انواع دوچرخه هاي ايراني و خارجي، از هر دو نوع نو و دست دوم در ويترين مغازه هايشان خود را براي رونق بازار در تابستان آماده مي كنند.»
قيمت ها، طرح ها و مدل ها
انواع مختلفي از دوچرخه تاكنون ارايه شده است كه دو نوع كراس و كوهستان، ازجمله مهم ترين انواع دوچرخه هستند. به طور كلي دوچرخه ها در دو دسته معمولي و حرفه اي جاي مي گيرند. دوچرخه هاي معمولي براي استفاده در جاده ها و مسيرهاي صاف طراحي و ساخته مي شوند و داراي چرخ هاي نازك و بدنه اي سبك هستند. اين نوع كه به «كراس» يا «كورسي» معروف است، به نيروي كمتري براي حركت نيازمند است. نوع ديگر معمولابراي مسيرهاي كوهستاني و پرفراز و نشيب مورد استفاده قرار مي گيرد.
اين نوع از دوچرخه كه به «كوهستان» معروف است، معمولاداراي لاستيك هايي پهن و بدنه اي مستحكم است.
نوع ديگري از دوچرخه نيز وجود دارد كه اصطلاحابه آن نوع شهري گفته مي شود. اين نوع دوچرخه، تقريباخصوصياتي بين كراس و كوهستان را داشته و معمولابراي استفاده در شهر و جنگل كاربرد دارد.
يك نوع ديگر از دوچرخه نيز كه طرفداران بسياري دارد ولي در ايران كمتر مورد استفاده قرار مي گيرد، نوع BMX است كه بيشتر براي حركات نمايشي مورد استفاده قرار مي گيرد. يكي از فروشندگان دوچرخه در خيابان ري، در رابطه با قيمت ها و انواع دوچرخه در اين بازار، مي گويد: «انواع دوچرخه كورسي و كوهستان در بازار يافت مي شود ولي نمونه هاي كورسي پرفروش تر بوده و طرفدار بيشتري نيز دارد. قيمت دوچرخه هاي چيني از حدود 40 هزار تومان آغاز شده و تا حدود 150 هزار تومان هم مي رسد.»وي مي افزايد: «دوچرخه هاي ايراني به دليل دارا بودن مرغوبيت و كيفيت بالاتر اندكي گران تر از نمونه هاي چيني و ارزان تر از دوچرخه هاي تايواني و فرانسوي است و قيمت آن ها از 70 – 60 هزار تومان شروع شده و به حدود 200 هزار تومان مي رسد.»
وی در مورد قيمت انواع دوچرخه تايواني و فرانسوي، مي گويد: «دوچرخه هاي معمولي خارجي از 200 هزار تا بيش از 400 هزار تومان فروخته شده و نمونه هاي حرفه اي آن نيز كه داراي تجهيزاتي از قبيل كمك فنرهاي خاص، ترمزهاي قوي و… هستند از 250 هزار تا بيش از 500 هزار تومان فروخته مي شوند. دوچرخه هاي فرانسوي با مارك خاص يك كمپاني معروف نيز از 200 هزار تا يك ميليون تومان معامله مي شوند.» يكي از فروشندگان دوچرخه براي كودكان نيز در رابطه با قيمت انواع دوچرخه كودك، مي گويد: «به طور كلي سايز دوچرخه تاثير مستقيمي در قيمت آن دارد به گونه اي كه دوچرخه هاي بچه گانه و سايز كوچك از حدود 10 هزار تا بيش از 150 هزار تومان خريد و فروش مي شوند ولي نمونه هاي بزرگ تر كه خاص نوجوانان و بزرگسالان است، قيمت هايي از 80 – 70 هزار تا بيش از 200 هزار تومان دارند.»