دوچرخه سواری یكی از بهترین ورزشها است كه متاسفانه این روزها در كشور ما كمتر مورد توجه قرار میگیرد. این ورزش به غیر از تأثیرات مستقیم برروی سلامتی انسان همچنین فواید زیست محیطی را به همراه دارد كه باعث سلامتی بیشتر جامعه در دراز مدت میشود. به نظر میرسد كه دوچرخه – این وسیله نقلیه كلاسیك – در كشورهای پیشرفته و مدرن كاربرد بیشتری دارد تا در كشورهایی نه كاملاً پیشرفته نظیر ایران. برای مثال در اكثر كشورهای اروپایی دوچرخه دارای ارزشی مثل یك ماشین سواری (و حتی بیشتر) است. در این كشورها برخی از دوچرخهها (نسبت به مدل و كاراییشان) گاها از خودروهای مدل بالا نیز گرانترند.
این ارزش به دلیل قابلیتهایی نظیر حمل و نقل آسان، ورزش آسان و بی ضرر بودن برای محیط زیست است. دوچرخه سواری همیشه به عنوان ورزشی ساده برای تمام سنین پیشنهاد میشود. این ورزش میتواند هم سبك انجام شود و هم سنگین. برای انجام ورزش دوچرخه سواری لازم نیست كه شخص مثلا تمرینهایی خاص را انجام دهد یا موقعیت فیزیكی آن از شرایطی خاص برخوردار باشد. در این ورزش بیشتر عضلات پاها در حركت خواهند بود كه این عمل باعث بالابردن استقامت بدن میشود البته كمر و سیستم تنفسی انسان نیز تحت تأثیر قرار میگیرند.
انواع دوچرخه
تا به حال انواع مختلفی از دوچرخه ارایه شده است كه البته دو نوع مهم آن، نوع كراس (Cross) و كوهستان (Mountain) هستند. نوع دیگری كه طرفدار زیادی هم دارد نوع BMX است كه البته این نوع معمولا برای تفریحات نظیر حركات نمایشی استفاده میشود. به هر حال اگر شما این وسیله را برای ورزش روزانه یا وسیلهای نقلیه انتخاب میكنید، بهتر است نسبت به كارایی خود یكی از دو نوع كراس یا كوهستان را برگزینید.
نوع كراس یا به قول خودمان كورسی، نوعی است كه برای جاده یا مسیرهای صاف استفاده میشود. كراس معمولا دارای چرخههای نازك و بدنه ای سبك است. استفاده از نوع كراس باعث میشود تا نیروی كمتری صرف حركت گردد. از كراس معمولا برای شتاب بیشتر استفاده میشود. فرمان كراس كه معمولا شكلی رو به پایین دارد در دو حالت قابل هدایت است. این قابلیت باعث میشود تا راننده در دوحالت – نسبت به شتاب لازمه – دوچرخه را براند البته بعضی از مدلهای كراس دارای فرمانی صاف هستند.
اما نوع دیگر یعنی كوهستان معمولا برای مسیرهای كوهستانی و پر فراز و نشیب استفاده میشود. این نوع دوچرخه معمولا دارای لاستیك هایی پهن و بدنه ای مستحكم است، كه این موضوع به دلیل بالابردن استقامت در مسیرهای كوهستانی و غیر صاف میباشد.فرمان نوع كوهستان نیز معمولا صاف یا دارای شاخكهای رو به بالا ( یا پایین) است كه این موضوع باعث كنترل دوچرخه در دوحالت عادی و استقامتی میشود.
البته نوع دیگری از دوچرخه نیز وجود دارد كه اصطلاحا به آن نوع شهری گفته میشود. این نوع دوچرخه، تقریباً دارای خصوصیاتی بین كراس و كوهستان است. نوع شهری معمولا برای استفاده در شهر و جنگل كاربرد دارد.
انتخاب نوع دوچرخه بستگی به كارایی و علاقه شما دارد. برای مثال اگر میخواهید برای مسابقههای سرعتی دوچرخه سواری كنید، نوع كراس پیشنهاد میشود. یا اگر میخواهید استفاده روزمره از این نوع دوچرخه داشته باشید و مثلا سركار رفته یا هر از گاهی به بیرون از شهر نیز بروید پیشنهاد ما دوچرخه نوع كوهستان یا شهری است .
ایمنی
توجه داشته باشید كه یكی از مسائل مهم در این ورزش، ایمنی آن است. سعی كنید به هنگام دوچرخه سواری در هر حال از وسایل ایمنی آن مثل كلاه، زانو بند و آرنجبند استفاده كنید.اگر از زانو بند و آرنجبند به دلایلی نمیتوانید استفاده كنید، حداقل خود را به كلاه ایمنی دوچرخه سواری مجهز كنید البته در مسابقهها یا دوچرخه سواری در كوهستان استفاده از تمامی تجهیزات ایمنی لازم است.
اگر در شهر دوچرخه سواری میكنید، سعی كنید كه در مسیرهای مشخص شده برای دوچرخه برانید. اگر چه در كشور ما این مسیرها معمولا كم بوده یا اصلا وجود ندارند. دوچرخه خود را هر از گاهی كنترل بدنه ای یا به اصطلاح آچاركشی كنید. از لاستیكهای خود مطمئن باشید و بادهای تیوپ را همیشه كنترل كنید.
تغذیه
معمولا قبل از دوچرخه سواری غذای سبك توصیه میشود. اگر مدت دو چرخه سواری شما طولانی است یا در مسابقه ای قصد شركت دارید حتما غذای سبك و نسبتا كم بخورید. چون ممكن است كه فشاری كه این ورزش در شرایط سنگین به بدن میآورد باعث بهم خوردگی حال بدن شود.
همیشه آب به همراه داشته باشد. اكثر دوچرخه ها مجهز به قمقمه آب هستند. این ورزش معمولا آب بدن را كم میكند. پیشنهاد میشود تا آب معدنی بنوشید چون املاح معدنی برای بدن در حین ورزش مفید هستند. نوشیدنیهای قندی نیز مفید هستند چراكه در حین انجام دوچرخه سواری، بدن قند نیز سوخت میكند البته سعی كنید كه بعد از اتمام ورزش از نوشیدنیهای قندی استفاده كنید نه در حین دوچرخه سواری اگر مسیر زیادی را طی میكنید، میتوانید از تغذیههای كوچك و پر انرژیی كه راحت خورده میشوند استفاده كنید. برای مثال شكلات یا خرما. تغذیه هایی مثل بیسكویت توصیه نمیشوند چراكه ممكن است در گلو گیر كنند. اگر این ورزش را به طور متناوب پیگیری میكنید، پیشنهاد میشود تا برای تغذیه و موارد دیگر آن با پزشك یا مشاور پزشكی و تغذیه خود حتما مشورت كنید.
تنظیم برای تبیان: رضا سیگاری