حفظ جان و رعایت ایمنی و مقرارت نیازی به جریمه ندارد و باید دستگاه‌های فرهنگی و رسانه‌ها در این زمینه اقدامات مناسب را انجام دهند، تجربه نشان داده كه اقدامات فرهنگی بسیار كارسازتر از محدودیت‌های قانونی است.
بی‌توجهی عابران پیاده به قوانین و مقرارت راهنمایی و رانندگی و نادیده گرفتن ضوابط ترافیكی در كشورمان، گرچه مشهود است اما روزمره شدن این تخلفات، شرایط را عادی جلوه می‌دهد.
عبور از چراغ قرمز، گذر از میان بزرگراه، بی‌توجهی به خط كشی عابر پیاده، تصور این‌كه قوانین را فقط رانندگان باید رعایت كنند از مسائلی است كه در افزایش ترافیك و پیچیده شده آن در كلانشهرهاست و در افزایش مرگ و میر عابران پیاده نیز موثر است.
بیشتر اوقات عابران پیاده با بی توجهی به قوانین، باعث راهبندان و ترافیك می‌شوند و هیچ‌كس نیز پاسخگوی این اوضاع بلبشو نیست. رفت و آمد عابران تهرانی را اگر از یك ارتفاع نگاه كنیم، یكی از بدترین جلوه‌های ترافیكی در كشور را شاهد خواهیم دید. اخیراً پلیس راهنمایی و رانندگی پیشنهادی را به مجلس داده است تا عابران پیاده متخلف جریمه شوند.
* شهروندان از جریمه عابران بی‌احتیاط استقبال می‌كنند
یك راننده تاكسی از بی‌نظمی عابران پیاده گلایه دارد و می‌گوید: باید برای عابران پیاده هم قوانین سختگیرانه درنظر بگیرند. قوانین فعلی یك طرفه است و فقط از رانندگان انتظار رعایت قوانین را دارد. در بزرگراه با سرعت 100 كیلومتر چگونه باید خودرو را كنترل كنم تا به عابر پیاده‌ی كه در حال گذر از عرض بزرگراه است برخورد نكنم. این راننده وقتی می‌شنود كه قرار است برای عابران پیاده هم جریمه در نظر گرفته شود، تعجب می‌كند و آن را غیر قابل اجرا می‌داند. او می‌گوید:رعایت به قانون یك وظیفه است كه باید توسط همه اجرا شود. همه جا كه نمی‌توانیم پلیس بگذاریم كه مراقب عابران و تخلفات‌شان باشد.
اكبر یكی دیگر از رانندگان تهرانی هم معتقد است: جریمه عابران متخلف؟ هر چند سال یك بار حرف‌اش را می‌زنند و هیچ وقت هم اجرا نمی‌شود، امیدوارم این دفعه عملی شود تا ترافیك شهر روان شود و اعصاب راحتی هنگام رانندگی داشته باشیم. اساس زندگی انسان نظم است و اگر نظم نباشد، سنگ روی سنگ بند نمی‌شود.
چرایی بی‌توجهی مردم به قوانین راهنمایی و رانندگی موضوع گزارش مفصلی است كه می‌توان به این سوال از ابعاد مختلف پاسخ داد.
در صحبت با رانندگان همه ازبی‌نظمی عابران پیاده گله دارند و آن را یك معضل می‌خوانند، رانندگان معتقدند كه علیرغم وجود پل عابر پیاده و خط كشی، بسیاری از عابران ترجیح می‌دهند كه از هرجایی كه ممكن است، عبور كنند.
حق با رانندگان است و می‌توان از بالای یك ساختمان بلند، شلختگی و به هم ریختگی معابر و خیابان‌های تهران را بر اثر عبور عابران پیاده مشاهده كرد.
در این بین عابران پیاده هم، به این بی‌قانونی اعتراف می‌كنند و بر لزوم رعایت قوانین و عبور از محلهای مجاز تأكید می‌كنند.
جمشید دانشجوی روانشناسی می‌گوید: همیشه سعی می‌كنم از خط كشی عابر پیاده و یا از پل هوایی استفاده كنم. همیشه پشت چراغ قرمز می‌ایستم و از دیگران هم دعوت می‌كنم تا به قانون احترام بگذارند. اخیراً مردم به قوانین احترام بیشتری می‌گذارند و عبور از چراغ قرمز را رعایت می‌كنند.
یكی دیگر از شهروندان می‌گوید: همه باید قانون را رعایت كنیم و این یك اصل است اما عابر پیاده بر روی خط كشی امنیت ندارد. كافی است بخواهید از روی خط كشی عابر پیاده گذر كنید. هیچ راننده‌ای به این خط كشی توجه ندارد و با سرعت بالایی از روی خط می‌گذرد و اصلاً به عابرانی كه با وحشت از روی خط می‌‌گذرند توجهی نمی‌كنند.
برخی شهروندان هم معتقدند كه پل‌های عابر پیاده در جای مناسب ساخته نمی‌شوند. این پل‌ها یا بالاتر از تقاطع‌ها و خیابان‌ها ساخته می‌شوند و یا آن قدر پله دارند كه كسی حوصله بالارفتن از پل را ندارد. همه پل‌های باید به پله برقی مجهز شوند.
پله برقی برای پل‌ها ابتكاری است كه گمان می‌كنم ایرانیان آن را به‌كار بسته‌اند. در بیشتر كشورها مردم از پل عابری استفاده می‌كنند كه تجهیزاتی مانند پله برقی ندارند.اما برای حفظ جانشان ترجیح می‌دهند تا قانون را رعایت كنند.
حفظ جان و رعایت ایمنی و مقرارت نیازی به جریمه ندارد و باید دستگاه‌های فرهنگی و رسانه‌ها در این زمینه اقدامات مناسب را انجام دهند، تجربه نشان داده كه اقدامات فرهنگی بسیار كارسازتر از محدودیت‌های قانونی است.
* عابران پیاده متخلف جریمه می‌شوند
جانشین پلیس راهنمایی و رانندگی كشور در گفت‌وگو با فارس گفت: در قانون اخذ جرائم راهنمایی و رانندگی به مجلس پیشنهاد داده‌ایم تا عابران پیاده متخلف جریمه شوند، عابران پیاده یكی از چهار كاربر چرخه ترافیك محسوب می‌شود، كه در معابر و تقاطع‌های درون‌شهر، حق تقدم با عابران پیاده است.
سردار هادیانفر افزود: عابر پیاده با حركت منظم و رعایت قانون موجب تسهیل و تسریع در روند ترافیك می‌شوند اما تردد نامنظم عابران موجب اخلال در ترافیك خواهد شد.
جانشین پلیس راهنمایی و رانندگی كشور گفت: در قانون جدید تمهیدی اندیشیده شده تا عابران ملزم به اجرا و رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی شوند. عابران پیاده در صورت بی‌توجهی به چراغ راهنمایی و عدم رعایت قوانین جریمه خواهند شد.
در بیشتر كشورهای توسعه یافته و در برخی كشورهای در حال توسعه، چنین جریمه‌ای وجود دارد، حتی پیش از این و قبل از این پیشنهاد نیز، جریمه عابران در قوانین مطرح بوده است، اما به فراموشی سپرده شده است.
* قوانینی كه فراموش شده‌اند
در ماده 333 قانون مجازات اسلامی آمده است: اگر خودرویی با سرعت مطمئن در شهر حركت كند و نقص فنی هم نداشته باشد و با عابر پیاده‌ای در محل غیرخط كشی شده برخورد كند، عابر مقصر شناخته می‌شود. گویا این ماده قانونی سالهاست به فراموشی سپرده شده است.
ماده 8 قانون نحوه رسیدگی به تخلفات و اخذ جرایم رانندگی مصوب 30 خرداد سال 1350 نیز تأكید دارد: در صورتی كه عابر پیاده در عبور از سواره‌‌رو و معابر و خیابان‌ها جز از نقاطی كه خط‌كشی شده و مخصوص عبور عابر پیاده است (محل مجاز) از محل دیگری (محل‌های‌غیرمجاز) عبور نماید متخلف شناخته می‌شود و مكلف به پرداخت جریمه مقرر در آیین نامه می‌باشد و در صورتی كه در این قبیل نقاط غیرمجاز وسیله نقلیه موتوری با عابر پیاده تصادف نماید راننده وسیله نقلیه در صورتی كه تمامی مقررات راهنمایی و رانندگی را رعایت نموده باشدمسئول شناخته نمی‌شود.
نمایندگان مجلس شورای ملی در سال 1350 در تبصره این ماده، چیزی را تصویب كرده‌اند كه اكنون پس از 38 سال به عنوان یك قانون ابتكاری توسط پلیس راهور به مجلس پیشنهاد شده است.در شهر تهران در خیابانهایی كه به وسایل ایمنی عبور عابر پیاده مجهز شده باشند و مقررات زیر به وسیله شهرداری برای اطلاع عموم آگهی شود، عابر پیاده مكلف است فقط از محلهای مخصوص عابر پیاده عبور كند و در غیر این صورت اگر تصادفی بین وسیله نقلیه و عابر پیاده در سواره‌‌رو واقع شود، مسئولیت جزایی متوجه راننده نخواهد بود و راننده آزاد خواهد شد.
در قانون نحوه رسیدگی به تخلفات و اخذ جرائم رانندگی مصوب سال 1350 و در ماده 2 این قانون، جریمه عبور پیاده از محلهای غیر مجاز سواره رو و همچنین، از طول خیابانهایی كه دارای پیاده رو ست، 2 هزار ریال اعلام شده است.
پیش از این در خبری آمده بود كه در آمریكا، یك عابر پیاده كه قصد داشت دو پیر زن را از وسط خیابان عبور دهد، پس از تصادف با یك خودرو توسط پلیس جریمه شد.حداقل جریمه عبور عابران پیاده از محل غیر مجاز در آمریكا 25 دلار است.
پیش از این رئیس اداره اجراییات راهنمایی و رانندگی كشوردر گفت‌وگو با فارس، از در نظر گرفتن جریمه برای عابران پیاده متخلف در لایحه جرائم راهنمایی و رانندگی خبر داده بود، سرهنگ جهانگیری گفت: در صورت تصویب مجلس شورای اسلامی، اگر عابران پیاده به قوانین احترام نگذارند جریمه خواهند شد.
نایب رئیس كمیسیون قضایی مجلس گفت: راهنمایی و رانندگی ناجا در قانون اخذ جرائم راهنمایی و رانندگی، پیشنهاد كرده تا عابران پیاده در صورت تخلف و بی‌توجهی به قوانین جریمه شوند.
نایب رئیس كمیسیون قضایی مجلس افزود: راهور ناجا در این قانون پیشنهاد كرده تا در صورتی كه عابر پیاده‌ای به خاطر رعایت نكردن قوانین كشته شود، هیچ‌گونه حقوقی به وی یا خانواده‌اش تعلق نگیرد.
آمار مرگ و میر عابر پیاده در كشور قابل توجه است. این مشكل نه تنها در شهرها، بلكه حتی در جاده‌ها و بزرگراه‌ها هم دیده می‌شود. برخی آمارها نشان می‌دهد كه 29 نفر فقط در زیر پل عابر پیاده اتوبان تهران- كرج جان باخته‌اند در حالی كه اگر عابران تخلف نمی‌كردند و از روی پل عبور می‌كردند هیچ گاه چنین حوادثی رخ نمی‌داد. گاهی عابران در فاصله 5متری خطوط عابر پیاده قرار دارند ولی از محل خط كشی شده عبور نمی‌كنند.
آن‌چه مهم است رعایت قوانینی‌ست كه یا به فراموشی سپرده شده‌اند و یا بر اثر بی‌توجهی جدی گرفته نمی‌شوند. اهتمام برای رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی و كاهش مرگ و میر ناشی از آن سالهاست كه در رسانه‌ها مطرح می شود. اما برای رهایی از آمارهای وحشتناك و نامناسب مرگ و میر جاده‌ای و وضعیت رانندگی ایرانیان نیازمند عزم ملی هستیم.
سرهنگ اسماعیلی رئیس پلیس راه كشور گفته است: خسارت ترافیك ایران سالانه 45هزار میلیارد تومان است،ترافیك باید اولویت اساسی كشور تلقی شود كشته شدن 23 هزار نفر بر اثر تصادفات جاده‌ای اتلاف سرمایه انسانی است با اولویت قرار گرفتن موضوع ترافیك طی 5 سال تعداد كشته‌های جاده‌ای به زیر 15 هزار نفر خواهد رسید.
وی معتقد است: همه سازمان‌ها باید برای حل معضل ترافیك كمك كنند بین 20 تا 30 سازمان در این ارتباط نقش دارند و برای حل معضل ترافیك نیازمند یك اراده ملی هستیم.
نباید كاری كه از دیروز باید آغاز می‌شد، به فردا موكول شود، هر چند امروز هم خیلی دیر شده است.گام‌های ابتدایی برای كاهش تلفات رانندگی و رعایت قوانین توسط شهروندان برداشته شده اما سرعت این گام‌ها مناسب نیست. باید برای جلوگیری از اتلاف 45 هزار میلیارد تومان سرمایه ملی تلاش مضاعفی را به كار بگیریم.