فصل اول: فرهنگ سازی

ماده 1 – سازمان صدا و سیمای ج.ا.ا. و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظفند امکانات رسانه ای خود را جهت فرهنگ سازی دوچرخه سواری بدون تحمیل هزینه پخش، بر متوليان امر اعم از دولت، شهرداري ها، بخش خصوصي و… ، در اختیار بگذارند. در این رابطه، صدا و سیمای ج.ا.ا بویژه شبکه های استانی موظفند در همکاری با شهرداری، برای رفع مشکلات پیاده ها و دوچرخه سواران و ارائه خدمات لازم به آنها با توجه به موارد زیر اقدام نماید:

1- پوشش مناسب دوچرخه سوار بویژه برای شب و شرايط نامساعد اقليمي و دوچرخه مناسب (ازجمله برقی یا اسکوتر) برای شرايط نامناسب شيب زمين ترویج نماید.

2- براي ايجاد آگاهي، مزايا و جذابيت هاي مهم و نتايج مثبت گسترش پیاده روی و دوچرخه سواری اعم از: آمادگي جسماني، حفظ سلامتي،صرفه اقتصادي، كاهش آلودگي هوا وآلودگي صوتي، كاهش مصرف سوخت در سامانه حمل ونقل شهري، ورزش وتفريح سالم، تسهيل فعاليتهاي نگهداري راه و… ، از طريق کلیه ی رسانه ها و وسايل اطلاع رساني، تبلیغ نمایند.

3- تبلیغ و ترویج دوچرخه سواری و هنجارسازي استفاده از دوچرخه با نمایش دوچرخه سواری قهرمانان، هنرمندان،نخبگان ومدیران ملی، محلی و مسئولان شهر و سایر افراد مشهور و محبوب ، در قالب خبر و فرهنگسازي در شبکه های ملی و استانی

ماده 2- شهرداری ها موظفند برای فرهنگ سازی و نهادينه سازي پیاده روی و دوچرخه سواری در کشور، موارد ذیل را با هماهنگي و همکاری ساير سازمانها و نهادها انجام دهند:

آموزش ها و فعاليت هاي فرهنگي و تشويقی با ذكر فوايد استفاده از پیاده روی و دوچرخه سواری و آموزش استفاده صحيح از آن، در مدارس با همكاري وزارت آموزش و پرورش و در دانشگاهها با همكاري وزارت علوم، تحقیقات و فناوری،

آموزش طراحي شهر براي پياده روی و دوچرخه سواری و سامانه يكپارچه آن با حمل و نقل عمومي و استانداردهاي مربوطه براي مهندسان مرتبط و بخش خصوصی،

ايجاد توقفگاه دوچرخه در مقابل مدارس، دانشگاهها، ادارات، فروشگاهها، پاركها و ساير نقاط پر رفت و آمد شهرها

استفاده از افراد متخصص و مطلع در موضوع دوچرخه سواری و پیاده روی و كارشناسان امور اطلاع رساني و تبليغات و تحت حمایت سازمان هاي مرتبط بویژه سازمان حفاظت محيط زيست، شرکت بهينه سازي مصرف سوخت

نصب دوچرخه بر(Rack) درجلوی اتوبوس، مدیبوس ومینیبوس وپشت تاکسی، وانت و ون درشهرهای «الف»،«ب»و«ج» (مندرج در آیین نامه بهبود تردد مصوب 1388) طی یکسال پس از ابلاغ این آیین نامه برای حداقل نیمی ازناوگان حمل ونقل همگانی شهری و حومه ای، الزامی است؛ هزینه استفاده از دوچرخه بر حداکثر برابر بلیت یا کرایه ی یک نفر مسافر است؛

ماده 3 – کلیه ی دستگاههای اجرایی ملی و استانی و شرکتهای دولتی، براي تدوين و اجراي سياست هاي تشويقي موارد ذيل را بايد در سال 1390 در دستور كار قرار دهند:

تشويق كارکناني كه پیاده یا با دوچرخه به محل كار خود بروند (یا پرداخت حق اياب وذهاب بیشتر)

تشويق ادارات دولتي هزينه کننده بودجه ورزش وفعاليتهاي فرهنگي درايجاد توقفگاه دوچرخه وارائه آن به کارکنان

ارائه خدمات (نظیر توقفگاه مناسب و امن، لباس ورزشي، ماسك، دوش و كمد لباس در محل كار، بويژه اگر مسيرهاي طولاني را ركاب مي زنند یا پیاده می روند) از محل بودجه ی ورزش، در محل اداره،

بهسازی و تعميرات رايگان دوچرخه یا واگذاری دوچرخه ی نو  و نیم بها از محل بودجه ی ورزش،

ارائه دوچرخه قسطي استاندارد به کارمندان ازمحل بودجه ی ورزش و به دانش آموزان ودانشجويان ازمحل کمکها.

توجه به ورزش دوچرخه سواري و حضور موثر در ميدانها و مسابقات آن،

اهدای دوچرخه های استاندارد در مسابقات و قرعه کشی های مختلف،

برگزاري مسابقات محلي پیاده روی و دوچرخه سواری در مقاطع سني مختلف با همكاري فدراسيون ورزشهای همگانی و دوچرخه سواري و پليس راهور، با همکاری صدا و سیمای ج.ا.ا بویژه در شبکه های استانی،

تبصره: استانداریها موظف به نظارت بر اجرای موارد فوق و تقسيم كار ميان ادارات دربرقراري ارتباط با رسانه ها و ايجاد موج فراگير رسانه اي براي افزايش سرعت و حجم كار توسط مجموعه های ذیربط و گزارش 3ماهه به ستاد هستند.

فصل دوم: ضمانت اجرایی و حمایت

ماده 4 – شهرداری شهرهای گروه «الف»، «ب» و «ج» موظفند قسمت اداري متناسب، بدون افزایش پست سازمانی و از طریق تغییرات جزیی در ساختار، براي مديريت پیاده روی و حمل ونقل با دوچرخه (که طبق استاندارد اتحادیه ی بین المللی حمل ونقل همگانی یا UITP، هردو از انواع حمل ونقل عمومی محسوب می شود)، و اجرای فعالیتهای لازم برای توسعه پیاده روی ودوچرخه سواری، در سازمان حمل ونقل و ترافیک یا واحد مدیریت حمل ونقل بار و مسافر، ایجاد نمایند.

ماده 5 – معاونت راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی ج.ا.ایران موظف به پیگیری موارد زیر است:

وضع واجرای مقررات مناسب درارتباط بارعايت حقوق عابرين پياده و دوچرخه و سامانه تخلفات پياده و دوچرخه،

آموزش شیوه ی صحیح پیاده روی و دوچرخه سواری در مراكز آموزشي راهنمایی و رانندگی،

اعمال قانون برای ذینفعان دوچرخه سواري و تضمين سفر ايمن و مؤثر با دوچرخه،

راه اندازي مجدد سامانه صدور گواهينامه براي دوچرخه سواري در معابر شهري،

رفع ممنوعیت  نصب دوچرخه بر در جلوی اتوبوس، مدیبوس و مینی بوس و پشت خودروی سواری، وانت و ون،

عدم نیازبه شماره گذاری انواع دوچرخه ها،3چرخه ها و انواع وسایل نقلیه غیر موتوری، دوچرخه های برقی سبک (اسکوتر) و ویژه معلولین ونیز باربر یامسافربر یدک قابل اتصال به عقب دوچرخه و3چرخه برای حمل مسافر و بار،

الزام استفاده از كلاه ايمني براي هر درجه از مهارت در دوچرخه سواري.

ماده 6- شهرداریها موظفند سفرهاي دوچرخه در مسيرهاي همگاني باید با سفرهاي اتوبوس و قطار شهری و ساير برنامه هاي حمل و نقل دست کم از یکی از سه طریق زیر تركيب نمایند:

1) ايجاد توقفگاه هاي مناسب در پایانه ها و ايستگاههاي اتوبوس، قطار شهري و تاکسي

2) ايجاد مراكز كرايه دوچرخه در ايستگاههاي اتوبوس، قطار شهري و تاکسي

3) فراهم آوردن امكان حمل دوچرخه با با وسايل حمل ونقل همگاني (چرخ بر جلو اتوبوس، مدیبوس و مینیبوس و عقب ون، تاکسی و داخل قطارهاي شهري و مترو) بویژه در کلان شهرها با تاکید بر امکانات بخش خصوصی.

ماده 7 – شهرداری ها موظفند برای ایجاد سامانه تركيبي خودروي شخصي و دوچرخه خصوصاً در شهرهايي كه قسمت هايي از شهر به دلايلي برای تردد یا توقف خودرو ممنوعيت وجود دارد موارد زیر را با کمک بخش خصوصی انجام دهند:

1) ارائه دوچرخه بر یا باربندهاي حمل دوچرخه بوسيله خودروهای عمومی با قیمت کارخانه ی تولید کننده،

2) ایجاد محل هاي كرايه دوچرخه در مبادي ورودي مركز شهر، پایانه ها و ايستگاههاي اتوبوس، قطار شهري و تاکسي

3) ایجاد توقفگاه هاي خودرو  در مبادي ورودي قسمت محدودیت تردد یا توقف در شهر،

ماده 8 – شهرداری موظف است از روشهای ذیل در صورت تاييد آن در طرح مشاور، برای انگیزش استفاده از پیاده روی و دوچرخه سواری بهره گیرد:

تحويل دادن و گرفتن دوچرخه در خانه هاي دوچرخه و ايجاد امكان بردن دوچرخه به منزل در قبال كرايه اندك،

کرايه آبونمان ماهانه و هفتگي، روزانه و ساعتی دوچرخه با سامانه هوشمند

امکان کرايه تلفني و سفارش با پيام کوتاه ( S M S) براي کرايه،

پوشش جابجايي با دوچرخه در كل شهر با توسعه در محدوده هاي تاييد شده براي دوچرخه سواري

ارائه نقشه مسيرهاي شهر و مسيرهاي ويژه پیاده روی و دوچرخه سواری،

بيمه راکب و بيمه سرقت دوچرخه و عابرپیاده،

دوچرخه کرايه براي کودکان،

کرايه دوچرخه هاي تاشو با امکان بسته بندي در حجم کم،

استقرار ايستگاههاي کرايه در دايره هاي با شعاع حداكثر 500 متر و فاصله پياده روي حداكثر  7 دقيقه تا ايستگاه،

کرايه دادن اسکيت همراه دوچرخه،

کرايه دادن دوچرخه برقي،

کرايه دادن دوچرخه از طريق هتل به مسافران آن،

طراحي مسيرهاي دوچرخه سواري بصورت يكپارچه با سامانه حمل و نقل عمومي و سامانه پياده

خط كشي بخشي از معابر و پياده روها براي پیاده روی و دوچرخه سواری

نصب تابلوهاي راهنمايي و علائم افقي وعمودي لازم در تقاطعها و مسير حركت پیاده روی و دوچرخه سواری و رويه معابر

طراحي و اجراي سامانه ايجاد و نگهداري و تعميرات مناسب براي مسير دوچرخه (روشنائي و…)، دوچرخه، علائم افقي وعمودي، توقفگاه هاي روباز ومسقف دوچرخه، باجه هاي تحويل دوچرخه وسامانه هاي نرم افزاري وسخت افزاري مربوط

تبصره: امور فوق بايد توسط شهرداري ها سياستگذاري و نظارت و توسط بخش خصوصي اجرا شود و شهرداري ها ضمن کمک مالي به بخش خصوصي، براي ثمر بخش بودن اين اقدام، بايد قراردادهاي بلند مدت با بخش خصوصي داشته باشند.

ماده 9 – شهرداری موظف است ازروشهاي کرايه دوچرخه برای توسعه دوچرخه سواری باتصدی بخش خصوصی،ضمن تعيين نرخ منطقي توسط شورای شهر و حمايت سرمايه گذار اوليه آن، بویژه در منطقه ی مرکزی و تجاری-اداری شهر استفاده نماید.براي كاهش کرايه دوچرخه و امكان توسعه كيفي وكمي خدمات قابل ارائه، شهرداری مجازبه انجام موارد ذیل است:

1- تبليغ بر روي سايبان تابلوهاي بزرگ تبليغاتي منصوب در دکه یا خانه یا ايستگاههاي کرايه دوچرخه،

2- تبليغ روي دوچرخه ها،

3- ارائه خدمات جانبي سرپایی دوچرخه در ایستگاهها و پایانه ها با اخذ نیمی از وجه مصوب، نظير واگذاری کلاه ايمني، تعمير و نگهداري دوچرخه و تسهيلات مربوطه توسط کارخانجات يا اتحاديه صنفي مربوطه با راه اندازی کسب و کار دوچرخه سازی و واحدهای تعمیراتی و ایستگاهی مربوطه و پرداخت نیم دیگر از محل بودجه های مندرج در آیین نامه ی بهبود تردد.

4- تهيه دوچرخه توسط شهرداري از محل کمکها و یارانه های واگذاری اتوبوس، برای سرمايه گذاري اوليه و واگذاري تدريجي و بدون دريافت هزينة آن به بخش خصوصي موفق در مديريت سامانه کرايه دوچرخه. از ميان بخشهاي خصوصي فعال (در قرارداد شرط ارائه خدمات قابل قبول در مدت مشخص بايد قيد شود و پس از دوره ی مشخص شده، دوچرخه متعلق به بخش خصوصي طرف قرارداد خواهد بود).

5- در صورت وجود طرح محدوديت تردد در مرکز شهر(محدوده طرح ترافيک)، مجوز تفاوت قايل شدن قيمت بين آن منطقه و ساير نواحي شهر وجود دارد (قيمت بيشتری براي کرايه دادن توسط بخش خصوصي مربوطه، تا 50%  بيشتر از ساير نواحي).

6- اعطاء وام بلندمدت براي خريد دوچرخه، تجهيز يا ساير اقدامات سرمايه گذاري با پرداخت نیمی از سود وام توسط دولت،

7- هر گونه منبع درآمد ابتكاري با پيشنهاد بخش خصوصي مي تواند در اختيار آن قرار گيرد .

8- طراحي و اجراي سامانه دوچرخه اشتراكي با بکارگیری دوچرخه مالكيتي در جهت توسعه اين شیوه ی حمل و نقل

9- طراحي و ايجاد مكانيزم نوساني قيمت کرايه دوچرخه براي روزهاي تعطيل و ساعات شلوغ و عادي برای مديريت تقاضا

آیین نامه ی توسعه ی پیاده روی و دوچرخه سواری

فصل سوم: تامین دوچرخه

ماده 12- ستاد مدیریت حمل ونقل وسوخت براي گسترش پیاده روی ودوچرخه سواری، موظف است ازطرق ذيل اقدام نمايد:

ارائه تخفيف سود بازرگاني و عوارض گمركي واردات قطعات منفصله دوچرخه معمولي شهري و دوچرخه برقي و سه چرخه باری و مسافری استاندارد، تا سقف ذکر شده در ماده ی فوق.

ارائه يارانه به سازندگان دوچرخه و تامين كنندگان داخلي تسهيلات دوچرخه سواري در حدي كه قيمت دوچرخه نسبت به زمان تصويب اين آيين نامه 30% كاهش پيدا كند. اين تخفيف ازطريق شركت هاي خصوصي بهره بردار سامانه دوچرخه نیز (در صورتي كه مسئوليت تامين دوچرخه را هم تقبل نمايند) از سوی سازندگان ارائه شده و یارانه ی آن را دولت مي پردازد.

حمایت مالي از سازمانها و شركت ها، براي ايجاد محرك و انگيزه و تشويق آنها در ايجاد تسهيلات پیاده روی و دوچرخه سواری، مثل تخفيف در ماليات و بيمه و عوارض سالانه در ازای ايجاد توقفگاه و امكانات مناسب براي كارمندان استفاده كننده از پیاده روی و دوچرخه سواری براي آمدن به محل كار.

تعمیر و بهسازی دوچرخه های ناقص و لازم التعمیر به صورت رایگان و نوسازی دوچرخه های قدیمی با مشارکت بخش خصوصی تولید کننده و وارد کننده ی دوچرخه استاندارد، تا پایان سال 90، به صورت نیم بها (تحویل دوچرخۀ قدیمی و اخذ نیمی از بهای دوچرخۀ جدید با مشخصات معادل) و تبدیل موتورسیکلتهای با عمر بیش از 10 سال به دوچرخه ی دنده ای یا برقی شهری(تحویل موتورسیکلت و اخذ نیمی از بهای دوچرخه)، با مشارکت بخش خصوصی و حمایت دولت.

پرداخت یارانه سالانه استفاده از حمل و نقل همگاني به افرادي كه از سامانه دوچرخه استفاده مي كنند به نسبت ميزان استفاده آن ها از دوچرخه اعم از دوچرخه عمومي يا شخصي تعريف شده در سامانه دوچرخه سواري شهر.

ماده 13 – عرضه دوچرخه بدون تاییدیه و درج آرم مؤسسۀ استاندارد و تجهیزات ایمنی برای دوچرخه ودوچرخه سوار و تجهیزات اولیه ضدسرقت ممنوع بوده و برای متخلفین توسط موسسه ی استاندارد بر اساس قانون، جریمه وضع می شود.

ماده 14- خودروسازان از ابتدای سال 90 موظفند با تحویل هر یک دستگاه خودرو به مشتری، یک دستگاه دوچرخه ی تاشو تحویل نمایند و فقط هزینه ی تمام شده ی دوچرخه را به قیمت خودرو اضافه کنند؛

ماده 15- تعاونیهای استانی سهام عدالت موظفند در صورت تمایل اعضا، بخشی از سود سهام عدالت را با ارائه یک دوچرخه به متقاضیان به میزان دو سوم قیمت بازار ارائه نمایند؛

ماده 16- وزارت نفت موظف به ارائه پاداش بنزین اضافی موجود در کارتهای سوخت به ازای هر 300 لیتر یک دوچرخۀ معمولی شهری از محل درآمدهای داخلی، به متقاضیان است؛

ماده 17- وزارت صنایع و معادن موظف است در صورت تمایل هر سرپرست خانوار و ثبت نام در طرح تامین، یک دوچرخۀ با دو سوم قیمت فروش با کسر اقساط حداکثر یکساله از یارانۀ هدفمند سازی را، ارائه نماید؛

ماده 18- دوچرخه های برقی (اسکوتر)، ویژه معلولین و باربر یدک قابل اتصال به عقب دوچرخه و 3چرخه و 3چرخه ی برقی استاندارد و نیز باربر یدک استاندارد قابل اتصال به عقب 3چرخه برای حمل مسافر و بار، از پرداخت عوارض سالیانه معاف است؛

آیین نامه ی توسعه ی پیاده روی و دوچرخه سواری
فصل چهارم: شبکه و پایانه

ماده 19- شهرداریها موظف به تبدیل تدریجی سطح خیابانهای محلی، دسترسی و جمع و پخش کننده به سنگفرش با هدف اولویت دار شدن تردد دوچرخه  و پیاده تا پایان سال 1390 هستند و به ازای ایجاد زیرسازی مسیر دوچرخه، هزینه علایم افقی و عمودی لازم توسط استانداری تامین می گردد؛

ماده 20 – شهرداری موظف است شبكه  مسيرهاي پیاده روی و دوچرخه سواری را با لحاظ موارد زیر در راستای پاسخگويي به نيازها و مطلوبات فيزيكي و كالبدي پیاده روی و دوچرخه سواری توسعه دهد:

پيوستگي و يكپارچگی شبكه: از قبیل اتصال به ايستگاههاي حمل و نقل عمومي و شبه عمومی؛ اتصال مسيرها به مقاصد عمومي پیاده ها و دوچرخه سواران.

ايمني شبكه: نظیر جدايي كافي ازوسايل نقليه موتوري، علايم هشداردهنده درمسيرهاي مشترك، طرح تقاطع ها به صورتي كه تاحدامكان ايمن باشد، اعمال مقررات راهنمايي ورانندگي نسبت به وسايل نقليه موتوري ووضعيت روشنايي مسير درشب.

آسان بودن شبكه: از قبیل شيب هاي طولي نامناسب، تعدد توقف ها و مدت آنها براي عبور از عرض راهها، كوتاه نبودن مسير(نسبت طولي واقعي مسير به طول خط مستقيمي كه مبدأ و مقصد را به هم وصل مي كند).

زيبايي مسير و منظر: زيبايي محيط، تغيير محيط اطراف (که پیاده ها و دوچرخه سواران مي پسندند) و منظره هاي در ديد.

راحتي مسير: نظیر محافظت کاربران از وضعيت نامساعد هوا (بارش ، باد و آفتاب و مقابله با آن مثل آفتابگيري در زمستان و سايه داري تابستان)، آلودگي تنفسي وصوتي، با همواری و استحكام كف سازي وتخليه سريع آب بارش و وضعيت روشنايي.

سهولت استفاده از دوچرخه: با پيش بيني توقفگاه هاي كوچك و بزرگ در جوار مقاصد سفر(فروشگاه ها ؛ مراكز آموزشي ؛ تفريحي ؛ تجاري و…) و محل هاي تغيير شیوه ی حمل و نقل (ايستگاه هاي اتوبوس، مترو، ميني بوس، تاكسي، كشتي) و مجتمع هاي مسكوني و …با پيش بيني سامانه هاي سخت افزاري و نرم افزاري مناسب و سهل براي استفاده كننده

ایجادمسیرمتقاطع ایمن جداشده: مانند پل عابر پیاده بر بزرگراه ها و خیابان های اصلی وبه موازات آنها برای عبور دوچرخه (در هر یک کیلومتر، یک شیبراهه برای ورود و خروج داشته باشد. در هر یک کیلومتر، مسیر آن، از یک طرف خیابان به طرف دیگر هدایت گردد، به این معنی که ایستگاه های ورود و خروج به این مسیر، یک در میان به هر دو طرف خیابان منتقل شوند.)

ماده 21- انواع مسيرهاي دوچرخه تا قبل از ابلاغ آیین نامه ی تفصیلی، ضمن لزوم انجام  مطالعات مشاور طراح یا مهندس ناظر پایه 1 ترافیک در کلان شهرها و مرکز استانها (شهرهای گروه “الف” و “ب” در آیین نامه بهبود تردد)، مهندس ناظر پایه 2 ترافیک در شهرهای گروه “ج” و در شهرهای گروه “د”، “ه”، “و” پایه 3 ترافیک از نظام مهندسی ساختمان)؛ عبارتند از:

الف ) مسير مشترك با سواره رو: در خيابانهاي شهري دسترسي و محلي (بدون نياز به احداث مسيرهاي دوچرخه) اگر تراكم در اين مسيرها كمتر از 100 وسيله نقليه در ساعت و متوسط سرعت وسايل نقليه كمتر از 48 كيلومتر در ساعت. البته تمام راههای شهری باید با رعایت حال دوچرخه‌سواران طراحی شوند، جز درمواردی که وضعیت طبیعی شهر و خيابان مناسب دوچرخه‌سواری نیست كه بايد برای مسیر دوچرخه امتداد مستقل و جداگانه‌ای درنظر گرفته شود.

ب) مسيرهاي درجه 3: با تابلو مشخص مي شود و عمدة خيابانهاي جمع وپخش کننده و مسیرهای محلی و دسترسی با تراكم بیش از 100 وسيله نقليه در ساعت و متوسط سرعت وسايل نقليه بیش از 48 كيلومتر در ساعت را مي توان به عنوان مسيرهاي درجه 3 مشخص کرد. اگر خط توقفگاه حاشیه ای خودرو دراين نوع مسيرها درنظر گرفته شد، عرض آن از75ر2 متر كمترنباشد.

ج)مسيرهاي درجه 2 (خط ويژه دوچرخه): خط ویژه یا مسيرهاي درجه 2 دوچرخه در امتداد خیابانهای شریانی درجه 2 و خیابانهای جمع وپخش کننده با تقاضای دوچرخه‌سواری بیش از 500 دوچرخه در ساعت اوج احداث می‌شود و با خط كشي سفيد رنگ در حاشیه سواره رو و علامت دوچرخه سفيدرنگ روي كف سازي رنگی، مشخص مي شود. دوچرخه سواران موظفند در معابر شهری دارای این مسیر، فقط از خط ویژه دوچرخه استفاده کنند و استفاده دوچرخه‌ها از بقیه سواره‌رو ممنوع اعلام مي‌‌شود. نحوه استفاده سایر وسایل نقلیه از محل خط ویژه دوچرخه با نوع خط‌کشی آن مشخص می‌شود.

د) مسيرهاي درجه 1 (دوچرخه رو ): توسط مانعي فيزيكي از قسمت ترافيك موتوري جدا مي شود و در امتداد راههاي شرياني درجه2 ودرجه1، تندراه و راه بین شهری یا روستایی مي توان مسير مجزا براي دوچرخه ها در نظر گرفت.

ه) خیابان ویژه ی دوچرخه و پیاده: در ساماندهي بافتهاي متراکم مرکز شهر و كوچه ها و خيابانهاي باريك.

نوع معبر

نوع مسير دوچرخه

مشترك با سواره رو

مسير درجه 3

مسير درجه 2

مسير درجه 1

شرياني درجه 1

ممنوع

ممنوع

ممنوع

مناسب

شرياني درجه 2

سرعت85%< 50(km/h)

توصيه نمي شود

توصيه نمي شود

ممنوع

مجاز

ممنوع

مناسب

مناسب

مطلوب

سرعت85%> 50(km/h)

محلي: تجاري مسكوني

محلي: مسكوني

مجاز

مجاز

مناسب

مناسب

مناسب

نا مناسب

مطلوب

مطلوب

ماده 22 – درخيابان جمع و پخش کننده یا شریانی، مسیر درجه3 یا 2 یا 1 دوچرخه سواري و مسیر پیاده روی با شرايط ذيل، باید نگهداری و بهره برداری زیر نظر شهرداریها انجام شود.

سطح صاف و هموار بویژه در کناره یا شانه ها و بدون مانع جانبی براي دوچرخه سواري در راه

شيب مناسب (حداكثر 5% در مسافتي حداكثر بطول 30 متر)

عرض مناسب مسير با حذف یا كنترل توقف حاشیه ای

سالم سازی مسیر (دريچه هاي فلزي كانال فاضلاب طوري نباشد كه لاستيك دوچرخه در آن بيافتد)

برنامه منظم براي تميز كردن، نگهداري و تعمير رويه راه مخصوصاً در خط سمت راست آن اجرا شود.

جدايي كافي عابر و دوچرخه سوار از تردد وسایل نقلیه موتوری و توقفگاه حاشيه اي خودرو.

طراحي و اصلاح ضابطه مند تقاطع سواره رو با آرامسازي تردد و ايمن سازي شبكه معابر براي پیاده ها و دوچرخه سواران.

روشنايي مناسب و رفع موانع بصري و ديد، نصب تابلو هاي هشدار دهنده و رنگ آميزي مخصوص مسير پیاده روی و دوچرخه در تقاطع ها، جهت تردد پیاده روی و دوچرخه سواری ايمن در مواجهه با خودروها.

ماده 23 – شهرداری موظف به فراهم ساختن توقفگاه مناسب براي دوچرخه ها (از لوازم اصلي تشويق دوچرخه سواري در شهرها) با توجه به جلوگیری از دزديده شدن دوچرخه و بي نظمي حاصل از قفل کردن دوچرخه در مکانهای نامناسب است. ایجاد توفقگاه دوچرخه و ایستگاه های اتوبوس، قطارشهری و سایر پایانه های حمل ونقل، توسط شهرداریها و در مدارس، ادارات و مجتمعهای تجاری و مسکونی در کلیه شهرها با مشارکت حداکثر 49 درصدی دولت و حداقل 51% شهرداریها( سهم شهرداریها از طریق بخش خصوصی قابل تامین و سرمایه گذاری است) یا بخش خصوصی، تا پایان سال 1390الزامی است؛

جدول(2)- حداقل فضاهاي پيشنهادي براي احداث توقفگاه دوچرخه برحسب نوع كاربري هاي مناطق شهري

كاربري

حداقل فضاي پيش بيني شده براي دوچرخه .

مراكز خريد

بازاي هر 50 متر مربع يكي براي كاركنان و افراد تحت پوشش.

بازاي هر 100 متر مربع يكي براي مشتريان .

ادارات ومراكز خدماتي

بازاي هر 50 متر مربع يكي براي صنايع سبك و براي مشتريان برحسب نياز.

ساير صنايع

بازاي هر 100 متر مربع يكي .

مسكوني با تراكم بالا

بازاي هر خانه  مسكوني يكي .

ساير كار بري ها

برحسب ونياز .

 

ماده 24- وزارت مسکن و بنیاد مسکن موظفند در طرح جامع و تفصیلی شهرها بویژه شهرهای جدید و طرح هادی روستاها، به مسیر ویژه دوچرخه و پیاده اهمیت ویژه داده و تدابیر لازم برای لحاظ نمودن آن را اتخاذ نمایند.

ارائه کننده: امیر جعفرپور

مدیر آمار، برنامه و بودجه ستاد حمل و نقل و سوخت