این سوالی است که اکثر مردم مطرح میکنند و در ظاهر هم گفته ایشان صحیح است . برای بهتر مشخص شدن جواب این سؤال ابتدا باید تفاوتهای پیاده روی با دوچرخه سواری را عنوان کرد .
1- در پیاده روی تحمل وزن بر عمدتا ً بر روی پا ها میباشد ولی در دوچرخه تحمل وزن با باسن است .
2- در پیاده روی حفظ تعادل با پا ها است ولی در دوچرخه حفظ تعادل با بالا تنه و دستها است .
3- نیروی محرکه در پیاده روی و دوچرخه سواری پا ها میباشند با این تفاوت که در پیاده روی انرژی مصرف شده در هر قدم صرفا ً برای انجام همان یک قدم مصرف میشود ولی در دوچرخه سواری انرژی هر دور رکاب زدن به علت چرخه ای بودن آن در دورهای بعدی نیز قابل استفاده است . این امر در مسیرهای کم شیب کاملا ً محسوس است .
4- در پیاده روی در هر بار قدم برداشتن ضربه ای به صورت عکس العمل از جانب زمین به پا ها وارد میگردد . این ضربه با انقباضات خفیفی در تمام عضلات و مفاصل بخصوص زانو ها و کمر همراه میباشد که در دراز مدت موجب خستگی خواهد شد . ( این حالت در مسیرهای آسفالته یا زمین سفت بیشتر محسوس است ) در حالی که در دوچرخه این مورد کمتر است .
5- در پیاده روی به علت سرعت کم آن مسیرها طولانی تر به نظر میآیند و این امر موجب یک حالت خستگی روانی میگردد.
با توجه به موارد فوق دوچرخه موجب راحت تر انجام شدن کار میگردد و موجب صرفه جویی در کار نخواهد شد . زیرا دوچرخه سوار علاوه بر جابجایی خود وزن دوچرخه را هم جابجا میکند .
هنگام سوار شدن بر دوچرخه باید به نکات زیر توجه نمایید :
برای راحت تر حرکت کردن دوچرخه باید وزن به طور مساوی بر روی چرخ جلو و عقب تقسیم گردد .
فاصله لوله زین : برای تنظیم لوله زین دو روش وجود دارد :
1- بر روی زین بنشینید و پاشنه پا را روی رکاب قرار دهید در این حالت پای شما باید کاملا کشیده باشد برای اطمینان پنجه پا را بر روی رکاب قرار دهید ، زانوی شما باید مقدار کمی خم شود یا به عبارت دیگر دسته رکاب را در حالت عمودی در پایین ترین نقطه قرار دهید فاصله رکاب تا وسط زین باید به اندازه فاق پا باشد .( در صورتی که زیره کفشتان کلفت باشد اندازه آنرا نیز محاسبه کنید ).
2- روش دیگرکه مخصوص دوچرخه های مسابقه ای با رکاب و دسته رکاب استاندارد میباشد این است که فاصله کف پا تا فاق پا را اندازه گرفته و این عدد را در 883 /0 ضرب نمایید . عدد حاصله فاصله زین تا وسط میل توپ تنه را نشان خواهد داد .
( اندازه فاق پا تا کف پا ضربدر883/0 = فاصله زین تا وسط میل توپ تنه )
اگر طول لوله زین در حد مطلوب و استاندارد نباشد قطعا با عوارض مفصلی و سائیدگی آنها ( بخصوص گردن و زانو ها ) و اتلاف انرژی همراه خواهد بود . اگر طول لوله زین کمتر یا بیشتر از حد استاندارد باشد مدت زمان انقباض عضله و تعداد عضلت درگیر بیشتر خواهد شد ولی در قدرت عضله هیچ تغییری نخواهد داد (موجب خستگی زودرس خواهد شد ).در صورتی که زین بیش از حد بالا قرار داشته باشد موجب افزایش قوس کمر و فشار بیش از حد به دستها و کتف و اگر بیش از حد پایین باشد موجب فشار بیش از حد به زانوها و عضلات قسمت پایین کمر خواهد شد .
نکته دیگر حرکت افقی زین است که در دوچرخه های پیشرفته زین به صورت کشویی است و بر روی لوله زین قابل حرکت است و شما با جلو و عقب بردن زین میتوانید آن را تنظیم کنید .
از کسی بخواهید که شما را روی دوچرخه در حالت ساکن نگاه دارد ، به طور راحت روی زین بنشینید ( در هر قسمت از زین که راحت تر هستید ) رکاب ها را به صورت افقی ( جلو و عقب ) قرار دهید ، پنجه پا را بر روی رکاب قراردهید . در این حالت خط فرضی عمودی که از وسط مفصل زانوی شما میگذرد باید با وسط پنجه رکاب در راستای عمودی قرار گیرد . اگر این حالت بر قرار نشد با جلو و عقب کردن زین راستای عمودی را اصلاح نمایید . این عمل موجب تسلط بیشتر شما بر دوچرخه خواهد شد و زانو ها حالت مطلوبتری نسبت به پا ها خواهند داشت . این تغییر نباید بیشتر از دو الی سه سانتیمتر باشد ، اگر زین بیش از اندازه جلو باشد موجب ناراحتی کمر و اگر بیش از اندازه عقب باشد موجب سائیدگی زانو خواهد شد .
مسئله دیگر حالت دستها است که در دوچرخه کوهستان ، بیشترین فشار بر دستها و کتف وارد می آید و اگر بالا تنه حالت صحیحی نداشته باشد حتما با مشکل مواجه خواهید شد .
سه عامل بر حالت دستهای ما دخالت دارد :
1- طول کرپی فرمان 2- فاصله کرپی تا تنه 3- طول فرمان
اندازه تمام این قطعات بستگی به طول بازوان بالا تنه و اندازه شانه دارد . گفتیم دو نوع کرپی به روی دوچرخه ها تعبیه شده است . کرپی های غیر قابل تنظیم که به وسیله چند پیچ بر روی تنه کاملا ثابت است . باید دقت شود کرپی را بیش از حد از لوله عمودی پیشانی دوچرخه بالا نکشید وگرنه میتواند فوق العاده خطرساز باشد . مواظب شانه های خود باشید و سر و گردن را هیچگاه در میان کتف های خود قرار ندهید . حالت درست این است که کتفها افتاده و سرو گردن بالا ، دستها کمی باز و آرنج ها به طرف بیرون و مچ در امتداد دستها و نباید خم باشد . با رعایت نکات فوق شما بیشتر بر دوچرخه مسلط خواهید شد ، راحت تر خواهید راند و تنفس شما بهتر خواهد شد .
نکته دیگر کمر شماست که در حالت عادی باید کمی قوس داشته باشد و در شیبها و عوارض دیگر زمین نسبت به چگونگی وضع زمین تغییر کند .
هدف از تمام مسائل یاد شده این است که شما بر روی دوچرخه احساس راحتی کنید و در پایان روز با لذت کامل از دوچرخه پایین بیایید .
یکی از مهمترین بخشها در دوچرخه سواری آشنایی دوچرخه سوار بر تعویض به جا و به موقع دنده هاست .
دنده را در حین حرکت ( رکاب زدن ) باید تعویض کنید و در موقع توقف هیچگاه این حرکت را انجام ندهید . هنگام دنده عوض کردن برای سهولت کار تعویض دنده ها بسان دنده عوض کردن در ماشینها که نباید گاز دهید لحظه ای رکاب قدرتی نزنید و در موقعی که در سر بالایی مجبورید دنده عوض کنید ، قبل از تعویض دنده بر سرعت خود بیافزایید و لحظه ای از فشار بر پدال بکاهید و سریع دنده عوض کنید . با این عمل هم دنده به راحتی تعویض خواهد شد وهم از درگیری بی مورد زنجیر و چرخ دنده ها جلوگیری و استهلاک آنها کم خواهد شد .
در دوچرخه کوهستان تعداد دنده های طبق قامه ( جلو ) سه عدد و در عقب از 6 تا 9 عدد متغیر است . حاصل ضرب تعداد دنده های جلو و عقب تعداد دنده ها را مشخص میکند . مهمترین نکته در تعویض دنده ، نحوه قرار گیری زنجیر در راستای میله افقی تنه است که باید در راستای تنه ، موازی و صاف باشد . قرار گرفتن زنجیر به حالت زاویه دار (کج) موجب استهلاک دنده ها و زنجیر خواهد شد .
بهترین راه برای افراد مبتدی ، تقسیم دنده های عقب به سه قسمت که هر قسمت را با طبق روبرویش به صورتی که زنجیر صاف قرار گیرد ، استفاده کنید .
مثلا در دوچرخه ای که هشت دنده در عقب ( خودرو ) دارد و دنده جلو در طبق بزرگ قرار دارد دنده عقب باید روی هشت و هفت و شش باشد و اگر طبق جلو روی وسط باشد ، شش و پنج و چهار و سه و در طبق کوچک روی یک ، دو و سه باشد .
منبع: www.azadwoman.blogfa.com